Soạn hợp đồng lao động để tối ưu về thuế

Chuyển các khoản phụ cấp lương hiện tại thành các khoản hỗ trợ, tiền thưởng – phương thức tránh bảo hiểm xã hội bắt buộc mới của các doanh nghiệp?

Theo quy định của Khoản 2 Điều 89 Luật BHXH số 58/2014/QH13; Điều 17 Nghị định số 115/2015/NĐ-CP ngày 11/11/2015 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật BHXH về BHXH thì từ ngày 1/1/2016 đến ngày 31/12/2017 tiền lương tháng đóng BHXH đối với người lao động đóng BHXH theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định là mức lương và phụ cấp lương theo quy định của pháp luật về lao động ghi trong hợp đồng lao động.

Với quy định này, mức chi phí mà các doanh nghiệp phải chi trả tăng thêm hằng tháng chỉ với riêng vấn đề bảo hiểm xã hội bắt buộc cho người lao động là rất lớn, tương đương 18% giá trị các khoản phụ cấp lương để đóng BHXH bắt buộc cho NLĐ. Từ đó, nảy sinh nhu cầu, cho dù có phần không hợp pháp là các doanh nghiệp sẽ tiến hành một số thủ thuật nhỏ để phần nào giảm bớt chi phí đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc cho NLĐ theo quy định của pháp luật hiện hành.

Dưới đây, Tư vấn Nhật Hướng sẽ phân tích cụ thể về thực trạng các phương thức mà các doanh nghiệp hiện nay đang sử dụng để giảm bớt gánh nặng về bảo hiểm xã hội.

Từ ngày 1/1/2016 đến ngày 31/12/2017, tiền lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung khác làm căn cứ đóng BHXH được ghi trong hợp đồng lao động, cụ thể như sau:

Các khoản tính đóng BHXH		Các khoản không tính đóng BHXH
(1)		(2)
Tiền lương	Phụ cấp lương (*)	Khoản chế độ và phúc lợi
	Phụ cấp chức vụ, chức danh	Tiền thưởng theo quy định tại Điều 103 của Bộ luật lao động, tiền thưởng sáng kiến.
	Phụ cấp trách nhiệm	Tiền ăn giữa ca
	Phụ cấp nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm	Các khoản hỗ trợ xăng xe, điện thoại, đi lại, tiền nhà ở, tiền giữ trẻ, nuôi con nhỏ
	Phụ cấp thâm niên	Hỗ trợ khi người lao động có thân nhân bị chết, người lao động có người thân kết hôn, sinh nhật của người lao động, trợ cấp cho người lao động gặp hoàn cảnh khó khăn khi bị tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp
	Phụ cấp khu vực	Các khoản hỗ trợ, trợ cấp khác như tiền trang điểm,…
	Phụ cấp lưu động
	Phụ cấp thu hút
	Các phụ cấp có tính chất tương tự

Từ bảng trên ta có thể thấy tồn tại một số khoản tiền ở thời điểm hiện nay sẽ không bị buộc tính vào tiền lương và phụ cấp dùng làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc. Vì vậy, các doanh nghiệp hiện nay có xu hướng thỏa thuận với người lao động nhằm sửa đổi, bổ sung hợp đồng lao động trên cơ sở xác định lại tên cho các khoản phụ cấp trước đây theo hướng ghi nhận thành các khoản không phải đóng bảo hiểm xã hội, ví dụ: phụ cấp trách nhiệm sẽ được chuyển thành tiền đi lại hoặc điện thoại…, Tức đơn thuần là thực hiện động tác chuyển các mục ở khoản (1) về khoản (2) ở bảng trên

Với phương thức này, về phía người lao động, tổng mức lương của họ về cơ bản không thay đổi, tuy nhiên mức lương làm căn cứ đóng bảo hiểm xã hội lại có sự biến thiên rõ rệt theo hướng giảm. Tức, về thực chất tổng lương thực lãnh của người lao động không giảm mà có khả năng cao hơn trước 8%, do phần trích nộp đóng bảo hiểm xã hội đã được giảm xuống.

Trước mắt, đây có vẻ là một phương án tiết kiệm chi phí cho các doanh nghiệp và tăng thu nhập thực lãnh của người lao động. Tuy nhiên, xét về lâu dài, các doanh nghiệp nên cân nhắc đến các lợi ích về sau mà bảo hiểm xã hội mang đến cho người lao động, trong đó liên quan trực tiếp đến mức lương đóng bảo hiểm xã hội tại thời điểm hiện tại của người lao động.

(*) Các khoản phụ cấp lương để bù đắp yếu tố về điều kiện lao động, tính chất phức tạp công việc, điều kiện sinh hoạt, mức độ thu hút lao động mà mức lương thỏa thuận trong hợp đồng lao động chưa được tính đến hoặc tính chưa đầy đủ)

Tư Vấn Nhật Hướng